Met je neus in de roomboter vallen. Het weekend van 11 juni zijn we te gast geweest bij de Vriendenkring 4×4 Nederland heb je kunnen lezen op deze, jouw favoriete site. Ook heb je kunnen lezen dat hun evenement een flink stukje weg was omdat het terrein in de Kaukasus waar ze hun evenement hielden exclusief gereserveerd blijft voor de Vriendenkring 4×4. Even na de klok van tien arriveert medelid van de Vriendenkring 4×4 Jan Voermans ten tonele. Niet met zijn prachtige, maar dagelijkse Nissan Patrol vervoermiddel (lange Y60, 4,2 liter turbo en uitgevoerd met PTO lier) legt hij de meerdere duizenden kilometers naar dat verre Kaukasus gebergte af, maar met een Nissan Patrol die ons toch even kortstondig uit onze laarzen zwiept. Daar hebben we even niet op gerekend, maar gelukkig is de thans 38-jarige Jan Voermans bereid een uurtje off-road rijden op te offeren om ons alles over zijn schitterende Nissan Patrol 60-Serie uit 1974 te vertellen. Smul gerust met ons mee als we hier meer vertellen over deze Aziatische schoonheid in werkkledij.
Boven: Het Nissan prototype dat later uit zal groeien tot de Patrol.
De geboorte. De eerste aanzet voor de Nissan Patrol begint in de vroege jaren vijftig van de vorige eeuw. De infrastructuur in het land is als gevolg van de Tweede Wereldoorlog in een abominabele toestand en de Japanse regering heeft behoefte aan een Jeep-achtig voertuig voor de verschillende hulpdiensten. Die wens leggen ze neer bij Toyota, Mitsubishi en Nissan. De order gaat uiteindelijk naar Mitsubishi omdat de regering meer een soort duplicaat van de Jeep voor ogen heeft in plaats van ‘Jeep-achtig’. Mitsubishi komt, zoals we wellicht weten, inderdaad met een bijna kloon van de Jeep CJ3B, de Mitsubishi CJ3B-J3. Zowel Toyota als Nissan blijven hun versie echter verder ontwikkelen en dat zal een gouden zet blijken, want in de loop der jaren zullen beiden wereldwijd de bulk van de 4×4’s wegzetten.
Boven en onder: De eerste versie na het prototype, de 4W60, kan enige gelijkenis met de Willys niet ontzegd worden. De introductie is in 1951, hetzelfde jaar dat Toyota met haar Land Cruiser op de markt komt.
Boven: De tweede versie van de 4W60 die in 1955 het levenslicht ziet. Onduidelijkheid over die nummering en het kan dus maar zo zijn dat dit de 4W61 is. De motorkap loopt wat ronder zoals op de foto’s hopelijk goed te zien is, maar ook krijgt de auto meer luxe. Jawel, bijvoorbeeld een uitklapbare zijclignoteur! Yep, net als bijvoorbeeld de Volkswagen Kevers in beginsel hebben. Je ziet het ding net onder het scharnier van het voorraam zitten. Nog altijd heet de auto gewoon Nissan en pas bij het uitkomen van de 4W65 en de 4W66 varianten in 1958 (niet afgebeeld) zien we de Patrol badge op de motorkap verschijnen. Een jaar later, in 1959, wordt de zogeheten P motor geïntroduceerd, een zescilinder benzinemotor met een inhoud van 3.956 cc. Die zien we enige tijd later ook verschijnen in de opvolger van wat inmiddels Patrol heet, de 60-serie.
Modellenreeks. In oktober 1960 gaat die 60 serie in productie en in tegenstelling tot de voorgaande modellen zal Japan deze ook gaan exporteren. De 60-serie blijft tot juni 1980 in productie als de laatste dan van de band rolt, maar helemaal over is het nog niet voor de serie. Een licht gemodificeerde versie, de 61 serie genoemd, wordt tot 1984 naast de dan nieuwe 160 serie verkocht. Aangezien de Nissan Patrol van Jan uit 1974 stamt hebben we dus te maken met een Patrol uit de 60-Serie. Meerdere varianten zijn van die 60-Serie gebouwd. Duidelijk zal wel zijn dat de Willys genen bij die 60-Serie grotendeels verdwenen zijn. Standaard is de Nissan Patrol 60 met verder geen type aanduiding. Je hebt dan te maken met een softtop uitvoering met korte wielbasis. De Hardtop versie van Jan krijgt een K voor het getal, de K60 dus, die zijn introductie beleeft in 1962. Eveneens in 1962 komt er een Stationwagen versie met lange wielbasis (WG60 Wagon) en eind jaren zestig (1968 of begin jaren zeventig, daarover zijn de ‘meningen’ verdeeld) ziet een chassis-cab het levenslicht, de Nissan Patrol G60H-A. Tegelijk (ook in 1968) wordt een pick-up geïntroduceerd met een stalen laadbakje, de Nissan Patrol 62ZG60H. De enige die we dan nog niet genoemd hebben is de Nissan Patrol FH60 Fire Truck, een speciale brandweer uitvoering welke af fabriek geleverd kon worden. Wellicht een leuke anekdote dan wel wetenswaardigheidje: Een Nissan Patrol 60 was de eerste auto die in Australië de Simpson Desert van west naar oost wist door te steken. Althans, die claim leggen Nissan en de kinderen van de ouders Reg en Griselda Sprigg die dat presteren. Sommigen betwijfelen dat en anderen zeggen dat het de eerste 4WD was die dat staaltje voor elkaar kreeg, maar een hard bewijs dat het niet zo is ontbreekt.
Techniek. Het hart van de 60-Serie is de al genoemde zescilinder in lijn benzinemotor met een inhoud van bijna 4,0 liter. Die motor beleeft zijn introductie in 1955 als zijklepmotor. Eind jaren vijftig verhuizen de kleppen naar de cilinderkop en krijgt de motor de aanduiding P mee. Heel gebruikelijk in die jaren hebben we te maken met een lange slag motor, want de inhoud wordt verkregen uit een boring en slag van respectievelijk 85.7 x 114.3 mm. Met een compressieverhouding van slechts 7:1 heeft de motor het voor onze huidige begrippen bescheiden vermogen van 125 pk (92 kW) bij 3.400 t/pm. Later komen er nog eens tien paarden bij (135 pk, 99 kW) en stijgt die na nog wat modificaties (onder andere iets hogere compressie, verbeterde carburatie en kleptiming) in 1965 naar 145 pk (107kW). Latere uitvoeringen van de motor worden P40 genoemd, wat de inhoud van 4.0 liter weergeeft. De topsnelheid van de Nissan Patrol 60-Serie lag rond de 120 km/u. Dat de motor met zijn lange slag geen liefhebber is van hoge toeren zal duidelijk zijn. De motor in de auto van Jan horen we het bewijs leveren als hij de motor start. Stationair draait hij zijn rondjes zoals de fabriek voorschrijft, en dat zijn er slechts 350-400 per minuut! Ongelooflijk zo rustig als de motor draait. “Zit ook een vliegwiel in dat flink zwaar is” laat Jan terloops vallen (zorgt mede voor een rustige loop van de motor). We geloven hem op zijn woord én het fluisteren van de Nissan zespitter. Maar ook het maximum toerental is een indicatie van die lange slag. Zou er een toerenteller in de 60-Serie zitten, dan arriveert het wijzertje bij een rode achtergrond als er 3.800 t/pm. af te lezen valt. Jan leert later dat de motor in zijn Nissan een P motor is (daarover straks meer).
Meer techniek. Schakellui rijden was in die jaren ‘in’, toen er nog niet op een litertje meer of minder brandstof gekeken werd. Die lange slag zorgde wel voor een, zeker in het terrein, aangenaam koppel van 285 Nm bij slechts 1.600 t/pm. Achter de motor hangt dan ook een drieversnellingsbak. Yep, net als je eveneens bij onder meer Jeep ziet in die jaren. De overbrengingen van die 3-bak zijn 2.9:1 voor de eerste versnelling, 1.56:1 voor de tweede versnelling en 1:1 (price-direct) voor de derde versnelling. De achteruit heeft een overbrenging van 4.02:1. Ook betreffende de aandrijving zien we die zoals gebruikelijk in die jaren. Voor op het verhard achterwielaandrijving en voorwielen die middels een tussenbak bij geschakeld kunnen worden. Een derde pook is om zonodig een lage gearing (overbrenging) in te schakelen. Eindoverbrenging in de differentieels is met 4.1:1 redelijk kort. De wielen zijn bevestigd aan starre assen welke afgeveerd worden middels bladveren en dat zorgt in het terrein voor doorzettingsvermogen. De boel stil zetten gebeurt middels trommelremmen rondom. Uitgaande van de standaard Nissan Patrol 60 hebben we te maken met een auto welke 3.770 mm. lang is, een breedte heeft van 1.693 mm en hoog 1.980 mm. telt. De maten van de overige typen kunnen daar iets van afwijken. De wielbasis is 2.200 mm. en zet je de auto op een weegschaal, dan stopt deze als het wijzertje 1.540 kg. aangeeft. De Hardtop versie zou volgens opgaaf van de fabriek pas stoppen als de wijzer 1.660 kg aangeeft.
Fabrieksfoutje? Volgens het motorplaatje van Jan zijn Patrol heeft hij zomaar vijf paardenkrachten extra (130 pk) maar moet hij daar ook 200 t/pm meer voor draaien (3.600 in plaats van 3.400). Het zal wel zo zijn dat ze voor iedere extra paardekracht die ze uit een motor weten te peuteren niet de verkoopbrochure met gegevens gaan wijzigen. Doen ze wellicht pas als het een serieuze kudde is geworden…? Op het plaatje ook de aanduiding L 60. Volgens Jan is dat omdat het een links gestuurde auto is. Zijn Patrol zou dus officieel aangeduid worden met Nissan Patrol KL 60, zijnde een linksgestuurde Hardtop.
‘Rustperiode’… Jan krijgt de auto zo’n zeven jaar geleden in handen. De auto is dan groen en afkomstig uit Oostenrijk. Jan rijdt er een puzzelritje mee en beleeft een Hemelvaartweekend met zijn nieuwe aanwinst. Beiden met zijn club, de Vriendenkring 4×4 Nederland. Het is de enige club waar Jan lid van is en regelmatig komt. Andere clubs zelden, laat hij desgevraagd weten. Al snel na de aankoop komt de auto stil te staan en dat duurt zo’n vijf jaar. Jan is van beroep graafmachinist en vertoeft ook nog wel eens in den vreemde. De auto is in niet al te beste staat, maar om van ‘erbarmelijk’ te spreken is ook weer teveel gezegd. Van het plaatwerk zijn het vooral de vloerdelen die slecht zijn. Spatborden en deuren zijn er veel beter aan toe. Van het chassis is het achterstuk slecht (dwarsbalk) en dat wordt dan ook vervangen als Jan zo’n twee jaar terug met de restauratie begint. De volgende stap is het chassis laten verzinken en vervolgens van een goede laklaag te voorzien. Het vloerdeel achter heeft het patroon van een dolgedraaide lapjeskat. Diverse keren zijn er stukjes plaat ingelast waar dat volgens de vorige eigenaar nodig was. Hoe verder Jan met de restauratie vordert, hoe meer hij tot de conclusie komt dat zijn Patrol een verleden heeft als serieus werkpaard.
Deskundige verbeteringen. Het plaatwerk dat vervangen moet worden, en dat hij zelf niet makkelijk kan maken, laat hij op zijn aanwijzingen zetten door een deskundig constructiebedrijf. Tevens is het bedrijf verantwoordelijk voor de U-profielen waar Jan de voor- en achterbumper van construeert. Laswerk doet Jan allemaal zelf, maar het spuitwerk laat hij over aan Autoschadebedrijf Jan-Willem Kuijpers. Plaatwerk dat vervangen wordt heeft niet de originele dikte van 1 mm. maar is 2 mm. dik. Bij de restauratie is Jan niet zo fanatiek dat alles honderd procent origineel moet zijn. Past niet bij het type (werk)auto vindt hij (terecht) en zo nodig past hij het aan of verbetert hij het origineel. Het vloerdeel achter bijvoorbeeld. Origineel zitten daar richeltjes in het 1 mm. dikke plaatwerk geperst ter versteviging. Zijn veel sterkere 2 mm. plaat blijft vlak maar daarop worden als extra aan de onderzijde een aantal verstevigingsribben gelast.
Kleurkeuze. Al het werk dat aan de Nissan gedaan wordt omschrijven gaat stukken sneller dan de daadwerkelijke restauratie. Twee jaar terug is Jan er aan begonnen en hij is nu op enkele kleine puntjes na klaar. Jan is nu vooral blij dat hij weer rijdt en die paar puntjes komen wel. Maar we lopen op de zaken vooruit. Er komt een tijd dat de auto een kleurtje moet krijgen. Het groen dat er op zit vindt Jan maar niks. Bovendien heeft hij ernstige twijfels of het wel de originele kleur is. Onder het groen en onder het dashboard vindt hij namelijk een soort van cremekleur, gebroken wit mag je ook zeggen. Of het de originele kleur is weet hij niet honderd procent zeker, maar vaak is het wel een goede indicatie dat het de originele kleur is. Toch wijkt hij ook daar van af. Jan wil een wat meer klassieke kleur en komt op het bruin dat de auto nu heeft. “Die kleur vind je ook op de FJ Cruiser van Toyota”, verduidelijkt Jan en vervolgt met: op die auto noemt Toyota het Quick Sand”.
Leuke alternatieven. Als we later op het internet neuzen naar wat info vinden we een originele Patrol uit de 60-Serie met vrijwel een identieke kleur. Toeval? Wie zal het zeggen. Als gezegd vindt Jan het helemaal geen probleem om wat af te wijken van het origineel. Zou je een expert zijn, dan zou je wellicht weten dat de stalen velgen eveneens afkomstig zijn van een Toyota. Het geeft Jan wel de ruimte om in plaats van de originele 6.50×16 banden een maatje grotere banden in de maat 7.50×16 te monteren. En vrijloopnaven? Inderdaad waren die destijds niet op de Patrol te vinden. Een nog veel leuker staaltje in dat opzicht is te vinden in het interieur. Het 1- en 2-zits meubilair voor is origineel, maar een achterbankje heeft Jan niet kunnen vinden bij aanschaf van zijn Patrol. Origineel werd de Patrol voorzien van bankjes in de lengterichting van de auto. Niet heel comfortabel en dus gaat Jan op zoek naar een alternatief. Bewapend bij wijze van spreken met een duimstok komt hij uit bij een achterbankje van een Suzuki Vitara. Dat blijkt akelig nauwkeurig te passen. Het zitmeubilair wordt om twee redenen voorzien van een skai bekleding in gepast grijs. Ten eerste was leer geen optie in die dagen en ten tweede is skai een stuk goedkoper dan leer. “Je moet de beurs ook een beetje in de gaten houden” is Jan zijn terechte commentaar. Stuk voor stuk zijn de doorgevoerde aanpassingen van praktische aard of persoonlijke smaak. Ons inziens benadrukt dat juist het utilitaire karakter van de auto. Soldaten deden immers precies hetzelfde met de Jeep in WWII?
Jan Voermans ‘in levende lijve vastgelegd’.
‘U vraagt, wij draaien’… We springen een klein beetje van de hak op de tak, maar we hebben het nog niet over het onderstel gehad. Bij aankoop stelt dat nog weinig voor. De bladveren zijn oud en doorgezakt en de schokdempers halen het bij wijze van spreken niet bij een huis, tuin en keuken fietspomp. Omdat de automaterialenzaak op de hoek hem niet kan helpen, evenals de lokale Nissan dealer, gaat Jan zelf maar weer eens op onderzoek uit. Met de wetenschap dat zijn Patrol veel in Australië is geleverd gaat hij daar op zoek en komt hij uit bij Dobinsons 4×4 (onder meer accessoires en suspension). Ook zij hebben niets meer van zijn Patrol liggen, maar kunnen het wel voor hem maken! Kijk, dat zijn leuke berichten en Jan bestelt rigoreus de hele mikmak. Het duurt niet lang of hij krijgt keurig nieuwe bladveren, nieuwe schokdempers, een nieuwe stuurdemper en alle shackles voor het onderstel. Bushings horen daar niet bij, want die zijn origineel op de Patrol ook niet te vinden. Blijft over de assen. Wat moeten we daar nu van zeggen? Nisssan patrol assen zijn vermaard onder off-roaders en enorm gewild. De werkzaamheden aan de assen van Jan blijven beperkt tot het uit elkaar halen, de lagers en keerringen vervangen en de boel, ontroesten, schoonmaken en ‘conserveren’ voor het nageslacht dan wel de eeuwigheid.
Minder is meer! Hier houden we van; een no-nonsense dashboard! Dit kan ons onvoorwaardelijk in euforie doen ontsteken. Gewoon van ijzer en je schroeft er in wat je nodig hebt. Niks geen zachte, onechte ‘plastic’ materialen, maar eerlijk en degelijk spul. Ronduit prachtig!
Pro’s en contra’s. Jan is er absoluut niet benauwd voor zijn Nissan Patrol K60 het onverhard op te sturen. Hij is er immers voor gemaakt om dat te kunnen. Is het één groot feest in het terrein als het om de prestaties gaat? Gezien de tijd waarin de Patrol opereerde grotendeels wel. Zeker met het aangename koppel is in veel gevallen het rijden off-the-road inderdaad een feest. Maar er zijn ook dingen die beter zouden kunnen. De overbrengingen van de driebak bijvoorbeeld. Die zijn net wat te lang en in sommige gevallen wens je een versnellingsbak met een kortere eerste en tweede versnelling. Is het daarom dat de vierbak al snel standaard (eerst als optie) geleverd werd op de Patrol?
Moderne communicatie voor een antiek onderdeel. Aan de motor doet Jan niet heel veel omdat deze bij aankoop prima loopt. Wel wordt deze uit elkaar gehaald, waarbij het Jan onmiddellijk opvalt dat alle bouten en moeren in de auto voorzien zijn van UNF/UNC draad! De zuigers laat hij zitten, maar wel worden de kleppen opnieuw in de cilinderkop geslepen. De bedoeling is vervolgens ook de waterpomp te reviseren, maar daarbij maakt Jan een foutje. ‘Stommiteit’ zegt hij in zijn eigen woorden. Het resultaat is eender, want het gevolg is dat het huis van de waterpomp breekt. Goede raad is duur, want hoe hij in eerste instantie ook zoekt, de juiste waterpomp kan hij niet vinden. Via, via komt hij uiteindelijk bij een man in Columbia terecht (de Patrol is daar veel geleverd). De beste man is een absolute kenner van de Patrol 60-Serie met als indirect maar onomstotelijk bewijs dat hij diverse sublieme en bijzondere exemplaren in zijn bezit heeft, maar ook een ongelooflijk aantal spullen voor deze Patrols! Van hem leert Jan ook dat hij een P motor heeft in zijn Patrol. Zijn P motor heeft namelijk een gietijzeren waterpomp. Op diens opvolgende P40 motor is deze gietijzeren waterpomp vervangen door een aluminium exemplaar. Een tweede verschil zit hem in het feit dat de distributie in de P motor via tandwielen verloopt en op de P40 motor middels een ketting weet Jan te vertellen. Veel wijsheid omtrent de techniek komt hij via een speciale site voor de 60 serie te weten. Ook weet hij een werkplaatshandboek via deze site te bemachtigen. Het contact met de beste man uit Columbia verloopt via ‘What’s app’. De man gaat op zoek voor Jan en dan duurt het niet lang of hij komt met het heuglijke nieuws dat hij een waterpomp gevonden heeft! De man reviseert de pomp voor hem en de laatste stap, montage op de motor, is dan nog maar een kwestie van tijd. Alle pakkingen zijn vernieuwd bij het in elkaar zetten van de motor. Het originele uitlaatspruitstuk wordt vervangen door headers. Een klepmechanisme tussen het in- en uitlaatspruitstuk voor het voorverwarmen van het mengsel is slecht en laat hij achterwege. Het luchtfilter is van origine een oliebadfilter, maar inwendig vindt hij daar een kant en klaar luchtfilter. Handig, want een nieuw filter is makkelijker te bestellen als je de bestelnummers al weet. Een leuk detail van de motor zien we met name op klassieke auto’s: je kunt de motor nog met de hand aanslingeren!
Finishing touch. Er staan nog enkele kleine puntjes op de ’to do’ lijst van Jan. In het interieur heeft hij de snelheidsmeter laten reviseren, maar de klok met de gecombineerde metertjes voor temperatuur, brandstof, Amperes en oliedruk is nog origineel. Voor de oliedrukmeter zoekt hij nog een goede sensor voor in de motor. Verder wil hij de de zonnekleppen nog laten bekleden en iets van vloerbedekking in de auto leggen. Kun je tenminste gewoon met moddervoeten instappen en bovendien vermindert het de onvermijdelijke geluiden van de motor en de aandrijflijn die het interieur binnendringen.
Onder: De standaard uitvoering van de Nissan Patrol 60-Serie is uitgevoerd met softtop.
Fotografie: Jan Houtkoop & Martin Brink. Tekst: Martin Brink.
