Toegegeven, het helpt niet onaanzienlijk als je een flink beetje van techniek houdt en dan vooral van techniek uit het verleden. Gezien het feit dat het boerenleven centraal staat op de Boerendag zal het niet verbazen dat je er tractoren tegenkomt. En niet een of twee, maar vele tientallen zo niet enkele honderden. Dit jaar is het thema tractoren van Ford, maar dat neemt niet weg dat er tal van andere merken te bewonderen vallen. De Boerendag in Alphen beleeft dit jaar zijn veertigste editie en dat is tevens een bewijs van haar succes. Als gezegd is de Mudrace onderdeel van de Boerendag, maar doet daarop pas veel later haar intrede. Om precies te zijn, de Mudrace wordt voor de tiende keer gehouden dit jaar. In die tien jaar heeft het ontegenzeglijk een rotsvaste plaats veroverd op de Boerendag. Divers hardnekkig oponthoud op de heenreis is verantwoordelijk voor een stuk latere aankomst dan gepland. Node iets minder fanatiek dan in voorgaande jaren, maar gelukkig zijn we nog vroeg genoeg om eerst veel van het andere moois op de Boerendag te gaan bewonderen alvorens de Mudrace losbarst.
Boven en onder: ‘Tractor pulling’ op de ouderwetse manier. Houd daarbij in herinnering dat deze tak van sport in de beginjaren gedaan wordt met tractoren met veel bescheidener vermogens. Hang destijds een flink blok beton achter je tractor en hoppa, probeer de uitgezette afstand, in wedstrijden meestal 110 meter, maar te slechten. Al naar de wedstrijd vordert hang je er telkens een betonblokje extra achter. Uiteraard hebben die verschillende afmetingen en dus gewichten. Met het stijgen van de vermogens van de tractoren komt er een moment dat er bij wijze van spreken meer betonblokken achter de tractor komen te hangen dan dat de baan lang is. Tegenwoordig zijn het dan ook sledes (sleepwagens) die voortgetrokken moeten worden waarop het gewicht zo nodig aangepast kan worden. Bovendien zien we niet alleen tractoren meer voor sleepwagens staan.
Boven: Och ja, waarom niet, een stoeltje er bij pakken om de verrichtingen van je dierbaren vast te leggen, want het is flink warm deze tiende augustus 2024.
Boven: Zowaar komen we Geert met zijn fraaie Pinzgauer tegen. Wie terrein.nu volgt heeft hem ongetwijfeld voorbij zien komen in ons verslag van het 45-jarige jubileum feest van de ANVT in Loon op Zand. Geert, (om misverstanden te voorkomen, niet op de foto, want dat is een bewonderaar), is nog altijd enthousiast over zijn Pinzgauer. Sterker, hij is nog een paar strepen enthousiaster geworden over de auto, mede dankzij de uitstekende terrein capaciteiten. Hij vraagt zich serieus af of er in Nederland, of wie weet in een van de ons omringende landen, meerdere liefhebbers zijn van deze Oostenrijkse exoot die vooral opvalt vanwege zijn afwijkende techniek. Laat het ons weten en je weet nooit wat voor positiefs er uit voortvloeit.
Boven: Werken op het land uit de tijd dat tractoren nog niet of maar nauwelijks uitgevonden zijn. De Boerendag is er vol van. Werkzaamheden op het land hoe deze vroeger gedaan werden en beroepen welke alleen in het verleden bestonden. Wie kent er nog de kolenboer, de reetveger, de schillenboer, de rattenvanger of parlevinker om er maar een paar te noemen? En wie kan zich nog herinneren dat een bakker, een melkboer, een groenteboer of de voddeboer langs de deur kwamen? Gemiddeld gezien word je op de Boerendag zo tussen de vijftig en honderd jaar teruggeworpen in de tijd. De tijd dat de industrialisatie zijn opmars langzaam maar zeker begint door te zetten en daarmee ook de vaste patronen in de samenleving beginnen te veranderen. Vrouwen krijgen stemrecht en gaan buitenshuis werken. Ze zijn er gelukkig niet meer alleen om eten te koken, kleren te wassen en kinderen groot te brengen, om maar een paar voorbeelden te noemen. Noeste ‘mannenarbeid’ op het land en in fabrieken wordt meer en meer overgenomen door machines zodat je in toenemende mate mannen met stropdassen op kantoren tegen gaat komen.
Onder: Hoe zat het ook alweer met dat ‘vrouwen horen in de keuken’ cliché? Gelukkig zitten deze dames er voor….
Boven: Een David Brown Taskmaster, een op het oog soort van kruising tussen een tractor en auto. De Taskmaster is gebaseerd op een vliegtuig trekker en werd gebouwd tussen 1948 en 1953. Let ook eens op de uitschuifbare spiegels….
Boven: Een Opel Blitz wordt door ouderwetse ‘boeren’ gereedschappen om het land te bewerken zowat omver geleund.
Onder twee keer: Unimogs mogen natuurlijk niet ontbreken op de Boerendag. We komen verschillende van deze ‘utilitaire’ voertuigen tegen.
Boven en onder: Nee hoor, het zijn niet dezelfde Unimogs. Ze lijken wel sprekend op elkaar geven we toe, maar wie goed kijkt zal de verschillen wel zien.
Onder: De ’tijdloze’ Mercedes G klasse behoeft geen betoog. Met name de korte cabrio uitvoering, ook al is deze wat minder praktisch dan de lange G-klasse, staat al jarenlang in onze persoonlijke top vier van begerenswaardige terreinauto’s en we hebben het sterke vermoeden dat hij nooit uit dat lijstje zal verdwijnen.
Boven: Iets moderner. Kunst dan wel utility met behulp van een kettingzaag. Dit wordt een ‘eerlijk’ houten bankje.
Boven: Een minder bekende tractor is de Güldner. Güldner is een Duits historisch merk van onder meer dieselmotoren en tractoren. Het bedrijf wordt opgericht als ‘Güldner-Motoren-Gesellschaft GmbH’ in 1904 in München maar verhuist al snel naar Aschaffenburg. In 1969 stopt de productie van tractoren; er zijn er dan zo’n 100.000 gebouwd. Dit is een G-40 en die was eventueel ook leverbaar met vierwiel aandrijving.
Boven: Als passagier op een tractor hoop je wat vlees op de billen te hebben…
Boven: Onmiddellijk te herkennen, de Lanz Bulldog met zijn gloeikop motor.
Boven en vele keren hieronder: Het thema zijn de tractoren van Ford, maar deze editie vallen er ook heel veel Ford auto’s te bewonderen. En veel stammen van voor de Tweede Wereldoorlog. Verschillenden zijn de leeftijd van honderd jaar al gepasseerd maar zien er uit alsof ze zojuist uit de fabriek zijn gerold.
Boven en onder: Een Ford uit 1925 welke we nu de toevoeging ‘pick-up’ geven. De ‘pick-up’ als auto, letterlijk ophalen in het Engels, ziet het levenslicht in 1920 in de USA en doelt op het vermogen van deze voertuigen om goederen op te halen en te vervoeren, vooral in de landbouw en industrie. Lang hebben we met een reservewiel in onze auto rondgereden, maar vroeger had je gewoon een fietspompje aan boord…
Boven en onder: Nog twee auto’s die als twee druppels op elkaar lijken…
Boven: Prachtige wielen alleen al; de tijd van de koetsen ligt niet ver voor deze vroege vertegenwoordigers van de automobiel en de gelijkenis met de wielen van koetsen is dus niet geheel toevallig.
Onder: Ford automobiel glorie uit 1930. Als we onze ogen sluiten om heel even weg te dromen zien we bij wijze van spreken de wereldberoemde bankrovers Bonnie & Clyde uitstappen. In een soortgelijke auto, en meest bekende waar het duo in reed ten tijde van hun dood, vonden zij op 23 mei 1934 hun einde.
Boven en onder: Een T-Ford uit 1915 met zijn flat head (platte cilinderkop) motor. Motoren hebben de in- en uitlaatkleppen namelijk opzij zitten.
Boven: Potjandorie, ook wij blijven niet onopgemerkt….
Boven: Een prachtige MG TD met een dashboard om van te kwijlen.
Onder: Op de voorgrond vier stuks van Neerlands trots, de DAF personenauto. Als automodel overleden, maar de unieke Variomatic, spottend jarretel aandrijving genoemd, leeft nog altijd voort.
Boven: Een D.K.W. motor uit 1930. Hij, de bestuurder, was te snel weg, maar het is een Luxus Sport 300 voor zover we na hebben kunnen gaan.
Onder: Oude techniek vergt oude kennis, simpele gereedschappen en improvisatie talent.
Boven en onder: De ‘governor’ (regelaar voor de brandstof) boven op de motor trekt onze aandacht. Die gaat over in regelrechte verbazing als we horen dat de sympathieke en enthousiaste eigenaar (op de foto met pet op) de motor zelf gebouwd heeft. Dus werkelijk alles, krukas, vliegwiel, noem maar op. Als we van onze verbazing bekomen zijn willen we de motor natuurlijk ook horen lopen! Geen punt, en via een ‘jump start’ snort de motor weinig later dat het een lieve lust is!
Boven: Een breed scala aan stationaire motoren. Puffen, sissen, tokkelen, licht stampen, draaien, zo nu en dan rook uitspuwend en ga zo maar door.
Onder: Mini tractoren, en lang niet allemaal voor de jeugd van vroeger…
Boven: Zo worden in het verleden planken gezaagd. De zaagmachine wordt hier aangedreven via een PTO op de tractor.
Onder: Een Allis-Chalmers op stalen wielen. De buitenste ring zit er niet op als je op het land rijdt.
Boven: Een prachtige en imposante REO kraanwagen.
Boven en onder: Prachtige MG-A van een terecht trots echtpaar. Bovendien een bijzondere uitvoering met meer potentie en een afwijkende grille.
Boven: Ooit rijdt de vriendelijke eigenaar van deze Ford Dexta in zijn jeugd op een soortgelijke tractor. Significant detail is dat die uitvoering een zij uitlaat heeft en niet, zoals meer gebruikelijk, een uitlaat welke recht omhoog priemt. Zoals vaak spelen indrukken welke je in je jeugd opdoet een grote rol in je latere leven. Zo ook bij deze meneer die na lang zoeken een exact zelfde Ford Dexta tegenkomt op het internet. In ‘armoedige’ staat, dat dan weer wel. Eigenhandig weet hij de Dexta in een tijdsbestek van een goed jaar om te toveren tot het juweeltje dat je op de foto ziet. Achterop nog een bak met daarop een oude melkbus.
Boven en onder: Authentieke woonwagens en stuk voor stuk in onberispelijke staat. Om ze te verplaatsen gebeurt vaak met een tractor of anders, eveneens populair, een Mercedes Unimog.
Boven en onder: Muziek, verschillende activiteiten voor kinderen, oude huisvlijt, bedenk het en het is aanwezig op de Boerendag in Alphen. Ongetwijfeld heeft je eigen leeftijd er mee te maken; hoe ouder je bent, hoe meer dingen je zult herkennen.
Boven en onder: Eveneens te bewonderen zijn een zevental Cadillacs uit de jaren vijftig en zestig. Zo op een rij doet het ons onmiddellijk denken aan ‘Cadillac Ranch’ in Amarillo, Texas. Daar, in de buurt van Route 66, zijn tien Cadillacs uit de jaren 1949 tot en met 1963 als een publiek kunstwerk met de neus in de grond begraven. Door de vele graffiti (dat mag!) zijn ze nauwelijks nog herkenbaar. Het kunstwerk is gecreëerd door Chip Lord, Hudson Marquez en Doug Michels die aangesloten zijn bij de kunstgroep Ant Farm. De Cadillac Ranch bestaat uit oude, gebruikte exemplaren waarvan sommige rijp waren voor de sloop, maar laten onder meer de ontwikkeling zien van de in die jaren populaire ‘staartvinnen’. Leuk detail: de Cadillacs staan ingegraven in dezelfde hoek als de piramide van Gizeh. We zullen niet ontkennen dat Cadillac Ranch wel wat heeft, maar zo opgesteld in een horizontaal rijtje geniet toch onze voorkeur.
Onder: Tractor pulling in mini formaat. De deelnemers doen qua enthousiasme niet onder voor de ‘grote jongens’. Binnenkort verslag van waar we voor gekomen zijn, de Mudrace.
Tekst & fotografie: Martin Brink.
En natuurlijk zijn daar de bewegende beelden van Jan Houtkoop: https://youtu.be/b8xUJHpt7vM
