Iedere aangedreven as van een auto heeft een differentieel zoals de meesten weten. Het voordeel van het hebben van een differentieel is dat een aangedreven wiel dat de buitenbocht maakt, met een andere snelheid kan draaien dan het aangedreven wiel dat de binnenbocht maakt, zonder dat daarbij aandrijfkracht verloren gaat. Indien dit door het ontbreken van een differentieel niet mogelijk is, dan zullen de banden in iedere bocht bijzonder, en meestal luidruchtig, wringen en ook erg hard slijten. Op de aandrijfassen zouden enorme spanningen komen te staan waardoor ze snel het loodje zullen leggen. Sturen wordt op een gladde ondergrond zwaar (de mate is afhankelijk van de wrijving) en op een verharde ondergrond zelfs schier onmogelijk omdat je wagen veel liever rechtdoor wil dan de bocht volgen. Dus een differentieel in iedere aangedreven as is min of meer een must in een auto.
Boven: Duidelijk te zien is dat ieder wiel in een bocht een andere afstand aflegt.
In het terrein, op zachte en/of gladde ondergrond met minder grip, zijn dezelfde eigenschappen die we op de harde weg als voordeel zien, meteen ook het grootste nadeel. Het differentieel staat namelijk toe dat de aandrijving een natuurwet volgt, en dat is dat een kracht altijd de weg van de minste weerstand zoekt/neemt. Met andere woorden, verliest je aangedreven rechter wiel zijn grip (in bijvoorbeeld een natte berm), dan vloeit de (aandrijf)kracht van de motor naar dat doorslippende rechter wiel en dan blijf je dus gewoon stil staan. Immers, je linker wiel met wel grip krijgt op dat moment geen aandrijving. En dat gebeurt in feite bij iedere aangedreven as, dus een normale tweewiel aangedreven wagen is dan in feite een ‘0-WD’ en een 4×4 wagen is dan eigenlijk maar een 2WD in die situaties dat je met slechts één wiel per as grip hebt (mits tussen de voor- en achteras een conventionele, starre verbinding bestaat). En helaas gaat dus heel die aandrijving juist naar dat ene wiel dat op dat moment geen grip heeft. Je zult begrijpen dat ook een 4×4 wagen enkel maar aandrijving op alle vier de wielen heeft als ze ook daadwerkelijk alle vier grip op de ondergrond hebben. Zodra één wiel grip verliest, dan gaat op die aangedreven as heel de aandrijving naar het wiel zonder grip. Met een 4×4 wagen heb je (met die starre verbinding tussen voor- en achteras) dan uiteraard de tweede as ook nog die aandrijving heeft. Wanneer beide wielen van deze aangedreven as nog grip hebben, dan trekt of duwt deze de wagen meestal nog voldoende vooruit om de plek met geen grip voorbij te komen, zodat ook je andere as al snel weer voldoende grip zal krijgen op beide wielen en je jouw ingeslagen weg gewoon kunt vervolgen. Voor een permanent met vier wielen aangedreven voertuig, die uitgevoerd moeten zijn met een zogeheten langs differentieel om de rotatieverschillen tussen de voor- en achteras te compenseren, gelden in hoofdzaak dezelfde regels. Alleen zul je dan al met één wiel zonder grip, ongeacht welk wiel dat is, stil komen te staan. Het is de reden dat bij dat soort auto’s het eerste dat je moet doen zodra de ondergrond slecht wordt (denk bijvoorbeeld aan sneeuw) of je het terrein in gaat, een starre verbinding moet bewerkstelligen tussen de voor- en achteras.
Waarom vertellen we dit? De praktijk leert dat je in off-the-road situaties je grenzen almaar gaat verleggen, de lat hoger gaat leggen zeg maar. Er is maar weinig leuker dan dat modderige pad of die steile helling proberen te tackelen, ook al ben je vooraf lang niet zeker dat dit zal lukken. Als dat dan onverwacht toch lukt, dan voelt dat als een overwinning, inclusief roes…
Boven: 1. Aandrijfas vanaf motor. 2. Pignonwiel. 3. Kroonwiel. 4. Satellietwiel. 5. Kegelwiel/zonnewiel. 6. Aandrijfas naar het wiel.
Om de bovenstaande situaties zoveel mogelijk uit te sluiten zijn er differentieel sperren (meestal diff lockers genoemd) op de markt in veel verschillende varianten. Met allemaal hun eigen werking, voor en nadelen en uiteraard prijskaartje. Er zijn legio soorten sperdifferentiëlen en hieronder geven we alvast een opsomming van de meest voorkomende:
- Limited Slip Differentieel (doorgaans LSD genoemd)
- Automatische locker
- Air locker
- Vacuüm locker
- Kabel locker
- Hydraulische locker
- E-locker
Tekst: Maurice de Lannee (voor Custom Offroad).
(wordt vervolgd).
What about a posi traction rear end? When one wheel slips then the other wheel grabs. I had one many years ago. Like 4 wheel drive but only 2 wheel. Is that what you call limited slip?
We’re discussing that in reports to come Tim!